Kloosters in middeleeuws Gouda (3)

Nieuw onderzoek Bolwerk

Vanaf eind 2007 is er weer een opgraving aan de gang bij het Mariaklooster. Op de Bolwerklocatie wordt namelijk gewerkt aan de bouw van appartementen, een hotel en een parkeerkelder. Voorafgaand daaraan wordt grootschalig archeologisch onderzoek uitgevoerd. De archeologen doen plaatselijk tot een diepte van 4,5 meter onderzoek en de verwachtingen zijn hooggespannen. Net als bij het onderzoek in 1995 worden delen van de kloostergebouwen en gebruiksvoorwerpen van het klooster verwacht. Daarnaast kan een groot deel van het binnenterrein van het klooster worden bekeken, wat veel informatie kan opleveren over het gebruik van dat terrein. Ook van vóór en ná de kloosterperiode worden sporen verwacht, zoals het Leprozenhuis, diverse werkplaatsen, woonhuizen en het Proveniershuis.

Proveniershuis tussen Nonnenwater, Gouwe en Vest detail Kadastraal Minuutplan, 1828 Nationaal Archief, Den Haag

Nieuwbouwplan Bolwerk

Na de hervorming werden de gebouwen van het Mariaklooster ingericht voor het Leprozenhuis, dat voordien buiten de Potterspoort stond. In de 18e en 19e eeuw woonden er Proveniers en vanaf 1853 kwam hier de gasfabriek te staan met twee grote gashouders. In 1910 moest ook het laatste deel van het Proveniershuis wijken voor de Lichtfabriek. Deze staat er nog, maar de gasfabriek is al lang weer verdwenen en er bleef sterk vervuilde grond achter. Van de vele ontwikkelingsplannen, komt nu het laatste "bolwerkplan" eindelijk in ontwikkeling. Op een ondergrondse parkeergarage staat straks bebouwing geinspireerd op het idee van een kloosterhof. Het vroegere Mariaklooster werd de onderlegger voor het nieuwe ontwerp.

Plan Mierennest ontwerp: architectenburo De Nijl, Rotterdam 2004

Bord

Het fraai gerestaureerde sgraffitobord toont het Heilig Hart, omringd door de handen en voeten van Christus, die zijn te herkennen aan de stigmata. Ook zijn de drie spijkers zichtbaar waarmee Christus gekruisigd is. Het geheel wordt omringd door een doornenkroon. Een bord met een duidelijke religieuze betekenis, dat is aangetroffen in de fundering van een groot huis op de hoek van de Tiendeweg, dat in 1593 werd gesloopt om plaats te maken voor de Geuzenstraat. Het is verleidelijk om het bord, op grond van de religieuze betekenis, te koppelen aan het nabij gelegen Catharinaklooster.

Sgraffitobord aardewerk, 1450 - 1500.